مرحله نهایی هژمونی ملی‌گرایی
اسفندیار مزداپور
عضو گروه سردبیری اندیشکده مسائل ایران
حکومت وضعیت را «شخصی» میبیند و «شخصی» تحلیل می‌کند. قدرت مخالفان در «شخصی ندیدن» موقعیت است.
در اوج اعتراضات ۱۴۰۱ حکومت تلاش داشت پرسش را در میان مخالفان نیز شخصی طرح کند: «چه کسانی باید نمایندگی مخالفین را برعهده بگیرند؟» شاهزاده رضا پهلوی تلاش کرد پرسش را به گونه دیگری طرح کند: «چه اصولی باید محور توافق باشد؟»
بنیان مخالفت شدید و ضربات پیاپی دور جدید به او از همین نقطه آغاز شد. با وجود همه حملات، موضع درست و ملی به قدرت و حمایت بیشتر مردمی انجامید. هر اندازه شدت حملات به او و تمامیت ارضی افزوده می‌شد قدرت ملی‌گرایی نیز افزایش می‌یافت.
بحران سیاسی سال ۱۴۰۱ موجب شد پروژه روشنفکران ملی‌گرای قرن گذشته بهتر درک شود. چرایی و چگونگی ساخت نهادهای توسعه در دوران پهلوی بحث روز شد. موضع دقیق سیاسی نیروهای ملی‌گرا موجب شد تا دولت مدرن بهتر فهم شود و پروپاگاندای جمهوری اسلامی و چپ جهانی بر ضد پروژه دولت مدرن پیش از سال ۵۷ بی‌اعتبار شد.
تاکید رهبر ملی بر گذار از شخص و فهم سیستمی نه تعارف است و نه سخنی که بتوان به تعویق انداخت. هدف، حاکمیت قانونی چنان مستحکم است که مخالفان قسم‌خورده یک نظام سیاسی می‌توانند اسناد سیاسی خود را در گاوصندوق همان نظام بگذارند و بدانند که حوزه شخصی آنها تخطی‌ناپذیر خواهد بود. هدف تحقق آرمان رضاشاه و محمدرضاشاه و فروغی و داور و تقی‌زاده و هویداست: این بار با فهم ملی دقیق و همگانی، استوار و باثبات.
نیروهای ذیل رهبر ملی باید با اتکا به سرمایه اجتماعی گفتمان ملی را منظم کنند و از آن سرمایه اجتماعی برای تولید سرمایه فرهنگی استفاده کنند. در سایه دقیق شدن گفتمان ملی ارزش‌ها و اصول برای همه مشخص می‌شود. در نتیجه بدون صرف انرژی چهر‌ه‌های برآمده در آزمونی سیاسی در مقابل جامعه قضاوت خواهند شد. بازیگران سیاسی یا ناگزیرند در زمین ملی‌گرایی بازی کنند یا به دست جامعه حذف می‌شوند.
اصول دولت مدرن و حاکمیت قانون حداقلی اما بنیادین است. امکانات و لجستیک پروپاگاندا و دستگاه امنیتی آن به میزانی هست که به شیوه عادی نتوان با آن مقابله کرد. پرهیز از مواجهه شخصی با افراد و پافشاری بر اصول مورد توافق (همانند آنچه در دولت‌های مدرن پذیرفته است چون تمامیت ارضی، حاکمیت قانون و سکولاریسم) فرصت‌طلبان سیاسی را در تنگنا قرار خواهد داد. در چنین وضعیتی است که هژمونی ملی‌گرایی به مرحله نهایی خود می‌رسد.
