پانته‌آ گرشاسبی
ادعا شده است که بشار اسد همزمان با آغاز حملات هیئت تحریر شام در مسکو حضور داشته است. با عقب‌نشینی ارتش سوریه از شهرها و فروپاشی خطوط دفاعی، شایعاتی مبنی بر حضور اسد و خانواده‌اش در مسکو به شدت در رسانه‌ها منتشر شده است. این که اسد طی ۴-۵ روز گذشته هیچ حضور عمومی نداشته، احتمال صحت این شایعات را تقویت می‌کند. شاید همین غیبت، دلیلی باشد بر این که ارتش سوریه هیچ مقاومتی در برابر حملات نشان نداده است. اگر رئیس‌جمهور و فرمانده کل قوا از کشور خارج شده باشد، آیا ارتش او می‌تواند بجنگد؟
اگر اسد همچنان در سوریه است، چرا ظاهر نمی‌شود؟ آیا غیبت او و عقب‌نشینی بدون مقاومت ارتش بخشی از طرحی بین آمریکا و روسیه است؟ عقب‌نشینی بدون مقاومت ارتش سوریه در برابر این حملات ملموس‌ترین نتیجه تحولات اخیر است. سقوط حلب و حماه، تغییر مرزهای داخلی در شمال سوریه و ناپدید شدن حضور نیروهای ایرانی، همه گویای پیچیدگی این سناریو هستند. کنترل خطوط اصلی حمل‌ونقل بزرگراه‌های استراتژیک M4(غرب به شمال شرق سوریه) و M5(بزرگراه دمشق-حلب) توسط سازمان‌های تروریستی نیز جریان لجستیکی را متوقف کرده است.
همزمان با این تحولات، اسرائیل و لبنان/حزب‌الله به توافقی بر سر آتش‌بس دست یافتند. نتانیاهو در این میان به اسد هشدار داد و گفت که کانال‌های حمایت خارجی حزب‌الله، علی‌رغم این توافق، قطع خواهند شد. بلافاصله پس از آن حملات هیئت تحریر شام (HTS) آغاز شد. به نظر می‌رسد روسیه و سوریه برای این حملات ناآماده بودند و بلافاصله عقب‌نشینی کردند و شهرها را رها ساختند.
از سوی دیگر، در اوکراین، زلنسکی، رئیس‌جمهور این کشور، اظهار داشته است که آماده است با واگذاری زمین به روسیه، جنگ را پایان دهد، اما تنها در صورت پذیرش عضویت اوکراین در ناتو. این اظهارات در حالی است که ایالات متحده و کشورهای اروپایی همچنان به ارسال سلاح‌های دوربرد برای حمله به خاک روسیه ادامه می‌دهند و بسته‌های کمکی جدیدی را اعلام کرده‌اند. این سوال پیش می‌آید: چرا زلنسکی که پیش‌تر گفته بود «تا آزادسازی تمام سرزمین‌های ما از جمله کریمه خواهیم جنگید»، حالا از توافق تسلیم صحبت می‌کند؟
آیا ترامپ تاثیر گذاشته است؟ ترامپ پیش‌تر گفته بود که اگر رئیس‌جمهور بود، می‌توانست جنگ اوکراین را در یک روز متوقف کند. آیا مذاکرات پشت پرده‌ای، شامل ترامپ، آمریکا و اسرائیل که خواهان اجرای پروژه‌های خود در سوریه هستند، به جریان افتاده است؟ آیا عملیات مشترکی در جریان است که با تغییر مرزها، دولت دمشق را تضعیف کند و زمینه ایجاد یک اداره غیرمتمرکز را فراهم آورد؟
این سناریو با توجه به تحولات اخیر، قوت بیشتری می‌گیرد. ترکیه نیز که می‌گوید در این درگیری دخالتی ندارد و تلویحاً از پروژه آمریکا حمایت می‌کند، به اشتباهات روسیه و سوریه اشاره دارد بدون آن که مستقیماً آن‌ها را مقصر بداند. این موضع‌گیری ترکیه نیز از احتمال مبادله زمین و موقعیت در اوکراین و سوریه حمایت می‌کند.
